Ag cruinniú le Foras na Gaeilge ar 14 Meitheamh 2012, chuir na heagrais bhunmhaoinithe Ghaeilge in iúl in athuair gur cheart dul i mbun taighde cuimsitheach ar obair na n-eagras, agus ar obair na hearnála deonaí Gaeilge i gcoitinne, sula mbreathnófaí ar aon phróiseas úr maidir le maoiniú na n-eagras.
Cúlra
I mí Bealtaine 2010, d’fhógair Foras na Gaeilge Samhail Nua Mhaoinithe d’earnáil dheonach na Gaeilge, a bhí “glanta i bprionsabal” ag an gComhairle Aireachta Thuaidh Theas. Punann scéimeanna atá i gceist leis an tSamhail nua mhaoinithe, de réir catagóirí éagsúla. Tá an tSamhail a bhí molta ag an bhForas cáinte le déanaí ag Comhchoiste Oireachtais, agus anuas air sin ritheadh rún i dTionól Thuaisceart Éireann ag léiriú amhrais maidir leis an tionchar a bheadh ag an tSamhail ar obair na n-eagras deonach.
Leag tuarascáil an Chomhchoiste béim ar thábhacht an bhunmhaoinithe, agus moladh go ngabhfaí i mbun taighde agus go bhforbrófaí ollstraitéis d’Fhoras na Gaeilge. Mhol an Comhchoiste go mbeadh sé sonraithe san ollstraitéis sin conas a thacódh sin leis an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge agus Straitéis Ghaeilge ionchais Thuaisceart Éireann.
Cé gur tháinig próiseas comhairliúcháin ar an ábhar seo chun críche ag tús mhí Aibreán 2012, níl aon tuairisc foilsithe go fóill maidir le torthaí an phróisis sin.
Cruinniú
Ag cruinniú leis na heagrais bhunmhaoinithe, chuir Foras na Gaeilge in iúl go mbeidh cinneadh le glacadh ag an gComhairle Aireachta Thuaidh Theas i mí na Samhna maidir le múnla nua maoinithe don earnáil, ó Meitheamh 2013 ar aghaidh. Fágann sé sin go bhfuil cúig mhí fágtha ag an bhForas múnla nua maoinithe a chumadh agus a chur os chomhair na Comhairle Aireachta, tar éis dóibh 4 bliana a chaitheamh ag treabhadh leo ag brú ar aghaidh le Samhail Mhaoinithe a bhí na heagrais bhunmhaoinithe agus saineolaithe pleanála teanga glan in aghaidh.
Tosaíochtaí
Cuireadh in iúl ag an gcruinniú ar 14 Meithemah go raibh i gceist ag an bhForas tosaíochtaí réimsí oibre na hearnála a phlé ag díriú ar socrú úr chomh maith le plé faoin na gcatagóir:
A) Dearcadh/Stádas
B) Úsáid
C) Cumas/Foghlaim
Níor aontaigh na heagrais bhunmhaoinithe le cur chuige an chruinnithe de bharr nach raibh, dar leo, cur chuige gairmiúil curtha i bhfeidhm toisc nár cuireadh miontuairiscí ar fáil ón gcruinniú deiridh den 29 Márta 2012, nár aontaíodh clár an chruinnithe roimh ré agus nár scaipeadh an cháipéisíocht chuí ar na heagrais roimh ré.
Dar leis na heagrais go raibh comhaontú ag an gcruinniú deiridh gurbh í ceann de na céad céimeanna eile ar chóir a ghlacadh sa phróiseas ná dul i mbun taighde ar obair na hearnála deonaí Gaeilge. Mhol na heagras saineolas i réimsí na pleanála teanga agus athrú bainistíochta a cheannach isteach le tabhairt faoi thaighde neamhspleách cuimsitheach ar obair na n-eagras bunmaoinithe sula bpléifí bealaí úra maoinithe. Moladh go bhféadfaí cuid den taighde a roinnt de réir sainreimsí oibre na n-eagras agus go bhféadfaí fochoistí a bhunú de réir sainreimsí oibre na n-eagras.
Cruinniú Boird
Tionólfar cruinniú de Bhord an Fhorais ar 29 Meitheamh ina gcuirfidh feidhmeannas an Fhorais torthaí an phróisis chomhairliúcháin don tSamhail Nua Mhaoinithe ar fáil do Bhord an Fhorais.The organisations repeated their request at a meeting with Foras na Gaeilge on 14 June 2012.
Foilsithe ar Gaelport.com - 26 Meitheamh 2012
Seans go mbeidh spéis agat sna scéalta a leanas:
As na Nuachtáin - Assembly concern at proposed changes to Irish language funding
“Fáiltíonn an Chomhdháil roimh léamh neamhspleách ar an tSamhail Nua Mhaoinithe"
Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge