Cur chuige rialtas na Breataine agus Tionól TÉ i leith na Gaeilge cáinte go géar i dtuarascáil monatóireachta Pobal
Sheol Pobal, scátheagraíocht phobal na Gaeilge ó thuaidh, an ceathrú tuairisc monatóireachta dá chuid ar chur i bhfeidhm Chairt na hEorpa do Theangacha Réigiúnacha nó Mionlaigh i dTuaisceart Éireann le déanaí.
Is reachtaíocht ríthábhachtach í Cairt na hEorpa i leith chosaint agus chur chun cinn mhionteangacha agus theangacha réigiúnacha cuireadh an Ghaeilge faoi scáth na Cairte nuair a shínigh rialtas na Breataine sa bhliain 2001 í.
Cé go bhfuil de dhualgas ar rialtas na Breataine tuarascáil maidir le forfheidhmiú na reachtaíochta a chuir faoi bhráid na Comhairle Eorpa ag deireadh gach tréimhse trí bliana cuireadh moill ar an tuarascáil don dara huair as a chéile in 2013. Dúirt Príomhfheidhmeannach Pobal, Janet Muller:
'Níor aontaigh lucht an Tionóil ar a raibh sa thuairisc. Ciallaíonn se seo nach raibh tuairisc cheart ó rialtas na Breataine ann ó 2005. Léiríonn sin na deacrachtaí atá ann anseo i bhfeidhmiú na beartais teanga atá coitianta gach áit eile ar na hoileáin seo. Uirlis rí-thábhachtach ata sa Chairt, ach cruthaíonn teipeanna leanúnacha maidir le hathtuairisciú agus maidir le cur i gcrích na Cairte, go bhfuil géarghá le reachtaíocht ceart-bhunaithe don Ghaeilge‘.
Scrúdaítear i dtuarascáil Pobal an stádas atá ag an Ghaeilge sa chóras poiblí ó thuaidh agus taithí na nGaeilgeoirí i gceathrú timthriall na Cairte, 2009 – 2013, agus iad ag iarraidh an teanga a úsáid le comhlachtaí stáit agus poiblí.
Tugtar ardmholadh d'obair na Roinne Cultúir, Ealaíon agus Fóillíochta faoi stiúir an Aire Carál Ní Chuilín sa tuarascáil is déanaí ach déantar an mórphictiúr ó thuaidh a cháineadh go géar.
Léirítear córas dhá-shraith ina bhfuil ranna áirithe ag forbairt a gcuid seirbhísí Gaeilge go leanúnach agus ranna eile nach bhfuil ag teacht le bunphrionsabail na Cairte in aon chor. Tarraingítear aird ar an "easpa smaointeoireacht chomhtháite nuair a bhaineann sé le soláthar do lucht labhartha Gaeilge" agus an easpa traenála agus easpa tuisceana cuí sa chóras fiú i gcás seirbhísí simplí a chur ar fáil.
Léiríonn an tuarascáil nach bhfuil rialtas na Breataine ná Tionól Thuaisceart Éireann ag comhlíonadh a gcuid dualgas reachtúil de réir na Cairte óir go gcuireann an córas reatha constaicí ollmhóra de gach cineál roimh shaoránaigh agus iad ag iarraidh a bheith ag plé leis an Stát trí Ghaeilge.
©Foilsithe ar Gaelport.com 11 Samhain 2013
Seans go mbeidh spéis agat sna scéalta a leanas:
Níl "bunús eolaíoch de chineál ar bith" ag baint leis
An Múnla Nua pléite i dTionól TÉ
As na Nuachtáin: You can't force Irish language down the throats of those who don't want to learn
Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge