Quantcast
Channel: Gaelport - An nuacht is déanai
Viewing all 1945 articles
Browse latest View live

Agallamh: Marcus Ó Buachalla ag Buntáiste Breise na Gaeilge

$
0
0

Ina measc labhair Marcus Ó Buachalla, fear ildánach atá ag plé le caidreamh poiblí faoi láthair, faoin mbuntáiste breise a thug an Ghaeilge dó agus é i mbun a ghairme beatha.

Bhí an méid seo le rá aige faoina thaithí phearsanta ar lá:

“Haigh, Marcus Ó Buachalla an t-ainm atá ormsa agus tá me ag obair leis an gcomhlacht caidrimh poiblí, Pembroke Communications.

Chuaigh mé go gaelscoil, Scoil Lorcáin, i mBaile na Manach,  i mBaile Átha Cliath agus chuaigh mé go dtí an mheánscoil Ghaeilge, Coláiste Eoin, chomh maith leis sin i mBaile Átha Cliath. Chuaigh mé go UCD ansin, chun staidéar a dhéanamh ar Dhlí agus Tráchtáil agus cháiligh mé mar dhlíodóir cúpla bliain ina dhiaidh sin.

Ó thaobh thaithí na Gaeilge de, agus mé i mbun oibre, bím ag obair le TG4, bím ag obair le Newstalk agus chomh maith leis sin bím ag scríobh trí  Ghaeilge ar chúrsaí spóirt san Irish Daily Star.

Bíonn an Ghaeilge áisiúil chomh maith ó thaobh caidrimh phoiblí de. Bím ag tabhairt agallamh ar son cliant atá agam dála The  Vintner Federation, Bord Gáis Energy, Hotels.com agus é sin ar fad trí mheán na Gaeilge do TG4 nó nuacht RTÉ.”

Tá físeán den agallamh seo le feiceáil thíos.

©Foilsithe ar Gaelport.com - 03 Aibreán 2012

Seans go mbeidh suim agat sna scéalta seo a leanas:

Ardú de 7% ar líon na gCainteoirí Gaeilge

As na Nuachtáin: Voice of Gaeltacht celebrates 40 years since chaotic first broadcast

Léiriúcháin Ghaeilge san iomaíocht ag Féile na Meán Ceilteach

Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge #bbnag


Aip Abair Leat! ar Facebook

$
0
0

Ainm na haipe ná ‘Lámha Suas’ agus í dírithe ar Ghaeilgeoirí de gach caighdeán, meánscoil is saol proifisiúnta.

Freagraítear babhtaí de 13 cheist le pointí a bhailiú mar chuid den chluiche idirghníomhach atá ar fáil anois ar Facebook.  Bunaítear roinnt ceisteanna ar chúrsaí gramadaí agus is éard atá sna ceisteanna eile ná línte cáiliúla ó scannáin agus amhráin mhóra le rá a ndéantar dubáil Ghaeilge orthu.

Moltar cuireadh a thabhairt do do chairde an cluiche a imirt leat; is féidir an bua a bheith agat orthu agus do chuid pointí a mhéadú ag an am céanna.

B’fhiú dul in iomaíocht le do chairde le deis a bheith agat duais den chéad scoth a bhuachan;  Bronnfar Apple IPad 3 ar an té leis an méid is mó pointí ar 13 Aibreáin 2012.

Is féidir teacht ar an aip Lámha Suas ar www.facebook.com/abair leat.

Ba choincheap de chuid Choláiste Lurgan agus Block5 Design i nGaillimh é gréasán sóisialta a chur ar fáil do mhuintir na Gaeilge, agus is iad na grúpaí céanna a chuir an aip le chéile.  Seoladh i mí Feabhra na bliana seo an suíomh Abair Leat! agus tá ballraíocht glactha ag 5000 duine cheana féin, le 1000 cuairteoir ar an suíomh gach lá. 

Seoladh an suíomh le deis a thabhairt do Ghaeilgeoirí a gcuid Gaeilge a úsáid ar líne i measc Gaeilgeoirí eile ar fud an domhain.  Mar aon leis an bpobal a chruthaíonn an suíomh, tá seirbhís aistriúcháin ar fáil chomh maith d’úsáideoirí.

Táthar ag súil go gcuirfidh an aip nua daoine óga ag caint as Gaeilge sa gnáthshaol agus go dtarraingeofaí breis daoine go dtí an suíomh nua, Abair Leat!.

© Foilsithe ar Gaelport.com - 03 Aibreán 2012

Seans go mbeidh suim agat sna scéalta seo a leanas:

Ardú de 7% ar líon na gCainteoirí Gaeilge

Dúil sna hEalaíona

Agallamh: Marcus Ó Buachalla ag Buntáiste Breise na Gaeilge

Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge

RTÉ Raidió na Gaeltachta ag ceiliúradh 40 bliain ar an bhfód

$
0
0

Ag trí a’ chlog iarnóin, ar Dhomhnach Cásca 1972, craoladh an chéad chlár riamh ar Raidió na Gaeltachta. 

Bunaíodh Saor Raidió Chonamara sa bhliain 1970 mar thoradh ar an mbrú a cuireadh ar údarás na tíre seirbhís raidió a chur ar fáil a fhreastalódh ar mhuintir na Gaeltachta.

Ba í Gluaiseacht Cearta Sibhialta na Gaeltachta a bhí i mbun an fheachtais agus is as sin a bunaíodh Raidió na Gaeltachta.

Ag tús shaol an stáisiúin, bhíodh seachtar craoltóirí ag cur na seirbhíse i láthair, sna ceantair Ghaeltachta, ar feadh dhá uair sa lá.  40 bliain níos déanaí agus craoltar an tseirbhís 24 uair sa lá, gach uile lá, go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta ar chóras satailíte agus ar an idirlíon.

Is léir go ndearnadh neart forbartha ó thus na tréimhse craolacháin ach is ar bhunú an stáisiúin a chuirfear an bhéim le linn an chomóraidh sna míonna romhainn.
Titfidh ócáid phobail amach ar Dhomhnach Chásca, 8 Aibreáin in Óstán an Cheathrú Rua ag a mbeidh  Togha agus Rogha ag craoladh beo, agus beidh neart siamsaíochta eile ar siúl don slua ar an lá.

Leanfaidh an comóradh sna míonna romhainn le cláir agus ceolchoirmeacha éagsúla agus léireofar tábhacht na seirbhíse i mí Bealtaine nuair a thabharfaidh Uachtarán na hÉireann Micheál D. Ó hUiginn cuairt ar cheanncheathrú Raidió na Gaeltachta i gCasla.

© Foilsithe ar Gaelport.com - 03 Aibreán 2012

Seans go mbeidh suim agat sna scéalta seo a leanas:

As na Nuachtáin: Voice of Gaeltacht celebrates 40 years since chaotic first broadcast

As na Nuachtáin: Raidió réalteanna: Raidió na Gaeltachta marks 40 years

As na Nuachtáin: Raidió na Gaeltachta 1972-2012

Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge

Lámh chúnta do dhaltaí na hArdteiste le fáil i gclár úr TG4

$
0
0

Is í seo an chéad bhliain do shiollabas nua Gaeilge agus don bhéaltriail ag leibhéal na hArdteistiméireachta.

Ó 2012 ar aghaidh, beidh 40% de mharcanna sa scrúdú iomlán ag brath ar an mbéaltriail leasaithe agus beidh na marcanna seo le gnóthú i dtréimhse ghairid ama, a mhairfidh thart ar 15 nóiméad.

Mar sin tá sé tráthúil go bhfuil  comhairle ó shaineolaithe oideachais curtha i dtoll a chéile don chlár a tabharfaidh leideanna do dhaltaí agus a chuirfidh ar a suaimhneas iad sula dtabharfaidh siad faoin bhéaltriail.

Ba iad Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge agus Comhar na Múinteoirí Gaeilge a léirigh an clár.  Tugtar léargas do mhúinteoirí agus do dhaltaí faoi cad le bheith ag súil leis sa scrúdú agus cén struchtúr a bheidh air.

Sa chlár míníonn an t-aisteoir Marcus Lamb (Ros na Rún, Corp agus Anam) leagan amach an scrúdaithe agus déanann sé tráchtaireacht ar bhréagscrúdú atá ar siúl os a chomhair. Chomh maith leis sin, tá na míreanna nua sa bhéaltriail á bplé agus á gcur i láthair aige.

Tá ceithre mhír sa bhéaltriail nua: Fáiltiú, Léamh na Filíochta, Cur síos ar Shraith Pictiúr agus Comhrá.  Tabharfaidh an clár eolas ar gach mír den bhéaltriail chomónta do dhaltaí atá ag tabhairt faoin ngnáthleibhéal nó faoin ardleibhéal.

Tá an clár seo oiriúnach do dhaltaí ag gach leibhéal cumais mar go mbeidh comhairle phraiticiúil ann maidir le conas na botúin choitianta a sheachaint agus le cumarsáid éifeachtach a dhéanamh leis an scrúdaitheoir. 

Tá cuid den chlár dírithe ar dhaltaí a bhfuil Gaeilge líofa acu le cuidiú leo cur lena líofacht, lena stór focal agus lena scileanna cumarsáide roimh an scrúdú.

Tá ábhar breise ar fáil ar an suíomh Gréasáin http://www.gaelport.com/cuireadhchuncainte a bheidh ina chabhair do dhaltaí chomh maith. Tá na dánta go léir atá riachtanach don bhéaltriail le cloisteáil ann, chomh maith le lámhleabhar áisiúil do dhaltaí scoile.

©Foilsithe ar Gaelport.com - 03 Aibreán 2012

Seans go mbeidh suim agat sna scéalta seo a leanas:

App Abair Leat! Ar Facebook

Agallamh: Marcus Ó Buachalla ag Buntáiste Breise na Gaeilge

As na Nuachtáin: Advice to mother of Leaving cert boy

Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge

Gaelport ag Gradaim na Meán Digiteach

$
0
0
Sa chatagóir chéanna le Gaelport.com don ghradam ‘Soláthar nuachta is fearr ar líne’ bhí  suíomh gréasáin Heineken Music and Green Spheres, The Sunday Business Post agus Daily Business Post agus RTE.ie/News.

Bhuaigh The Sunday Business Post an catagóir ina iomlán leis an aip nuachta atá seolta acu le déanaí.

D’fhreastail 500 duine ó earnáil na teicneolaíochta agus na meán ag an ócáid agus bronnadh 29 duais ag na gradaim i réimsí éagsúla sna meáin dhigiteacha.

Ar na buaiteoirí a bhí ann ar an oíche bronnadh an gradam don aip is fearr ar Schmooze, feidhmchlár líonraithe sóisialta atá áisiúil d’ionadaithe atá ag freastal ar chomhdhálacha.

Tugadh aitheantas do TV3 don seinnteoir teilifíse 3Player atá ar fáil mar aip ar fhóin chliste chomh maith le haip pinsin a dhearaigh Irish Life.

©Foilsithe ar Gaelport.com 03 Aibreán 2012

Seans go mbeidh spéis agat sna scéalta a leanas:

App Abair Leat! Ar Facebook

RTÉ Raidió na Gaeltachta ag ceiliúradh 40 bliain ar an bhfód

Dúil sna hEalaíona: Agallamh le hEagarthóir Dúil.ie

Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter.com: #Gaeilge #dma2012

 

 

Gearrliosta filíochta fógartha

$
0
0
San iomaíocht leo sa chraobh cheannais beidh  Doireann Ní Ghríofa ó Bhaile an Chollaigh, Calum MacLeoid ó Dhún Éideann, Art Ó Súilleabháin ó Chorr na Móna Gaillimh agus Aodán Ó Sé ó Chathair Chorcaí.

Is í  seo an cúigiú bliain don chomórtas filíochta a thugann ardán d’ fhilíocht nua-chumtha sa Ghàidhlig agus sa Ghaeilge.

Bíonn sé á reáchtáil ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge mar chuid de Thuras na bhFilí, malartú cultúrtha idir na tíortha Ceilteacha atá ar an bhfód ó na 1970í.

Fógraófar buaiteoir an chomórtais Déardaoin, 12 Aibreán i gCois Teallaigh, 46 Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2 ag 8.00i.n.

Beidh fáilte roimh chách ag an ócáid ina mbeidh filíocht ceol agus amhránaíocht ónár gcomharsana Ceilteacha le cloisteáil

© Foilsithe ar Gaeport.com ar 03 Aibreán 2012.

Seans go mbeidh suim agat sna scéalta a leanas:

App Abair Leat! Ar Facebook

RTÉ Raidió na Gaeltachta ag ceiliúradh 40 bliain ar an bhfód


Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter.com: #turas #gaeilge

 


 

Turas na bhFilí ar chamchuairt

$
0
0
Déanfaidh na filí camhchuairt ar Bhaile Átha Cliath ar 12 Aibreán sular tabharfaidh siad aghaidh ar Cheatharlach don fhéile Phan Cheilteach agus ar Ghaeltacht na nDéise.

Ar oíche Déardaoin 12 Aibréan, rachaidh gearrliosta d’fhilí úra san iomaíocht lena chéile le Corn an Choirnéil Eoghain Uí Néill agus duais €500 a chrochadh leo.

Beidh an file aitheanta Nuala Ní Dhomhnaill mar aoi speisialta ar an oíche agus mar dhuine de na moltóirí ar chomórtas na bliana seo agus beidh léamh filíochta  leis na filí Albanacha, Rody Gorman agus Fearghas MacFhionnlaigh.

Beidh ceol Albanach leis an gceoltóir Rona Lightfoot as Uibhist a Deas agus amhráin Gàidhlig leis an amhránaí Linda NicLeòid. Beidh an t-amhránaí clúiteach sean-nóis Máire Ní Choilm as Mín an Iolair, Doire Beaga i dTír Chonaill i gcuideachta na nAlbanach ar an oíche.

Ar an Aoine 13 Aibreán beifear ag tabhairt cuairte ar Ghaeltacht na Rinne, áit a bheidh oíche mhór fhilíochta agus ceoil le cloisteáil i Meánscoil San Nioclás i Rinn Ó gCuanach.

Beidh an file áitiúil Áine Uí Fhoghlú ag léamh filíochta i gcuideachta na bhfilí Albanacha agus beidh an píobaire Caoimhín Ó Fearghail  fear óg a bhain amach Gradam Cheoltóir Óg na Bliana TG4 2012 ina measc mar aon leis an amhránaí sean-nóis Ann Mulqueen.  Tabharfar deis d’fhilí áitiúla píosa dá bhfilíocht a léamh ag an seisiún maidhc oscailte seo.

Cuirfear clabhsúr bríomhar le Turas na bliana nuair a dhéanfaidh an Turas nascadh le Fhéile Phan Cheilteach na bliana seo a bheidh faoi lán tseoil i gCeatharlach faoin am sin agus beidh oíche mhór filíochta/ceol & amhráin Gaeilge agus Gàidhlig in Óstán Seven Oaks i gCeatharlach ar 14 Aibreán.  

Beidh filí áitiúla Deirdre Brennan agus Siobhán Ní Shíthigh ag léamh filíochta ar an oíche i gcuideachta na bhfilí Albanacha mar aon le neart ceoil agus amhrán ó na hAlbanaigh agus beidh ceol agus amhráin leis an Cruitire/amhránaí áitiúil Pádraigín Caesar.

Tá fáilte roimh chách freastal ar na hócáidí seo go léir.

© Foilsithe ar Gaelport.com 03 Aibreán 2012.

Seans go mbeidh suim agat sna scéalta a leanas:

Gearrliosta Filíochta Fógartha

Folúntas: Oifig Foilsitheoireachta le Cois Life

An bhfuil suim agat Gaidhlig a fhoghlaim?

Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter.com: #Gaeilge #Gaelic #Turas

 


Ag Fiach na gCeann Gaelach

$
0
0

Cuirfear tús le taispeántas fíor-shuimiúil in Ionad an Bhlascaoid Mhóir, Dún Chaoin, ‘Fiagaí na gCeann Gaelach/The Irish Headhunter’, cartlann de ghrianghraif de chuid Charles R. Browne (1867-1931) ar 3 Bealtaine 2012.

Dochtúir agus antraipeolaí ab ea Charles R. Browne as Baile Átha Cliath, a bhailigh grianghraif a tógadh de muintir na bpobal tuaithe in iarthar na hÉireann idir 1891 agus 1900. Tugann na griainghraif speisialta seo léiriú cuimsitheach ar shaol na ndaoine mar aon le comhthéacs sóisialta do mhuintir na Gaeltachta tráth an ama sin.

Gné shuntasach a bhaineann leis an gcartlann griainghraif ná na hainmeacha pearsanta a luaitear leis na daoine a shamhlófar a mbeadh anaithnid, rud a léiríonn nasc pearsanta leis na pobail. Sna griainghraif feicimid daoine ó Ghaeltachtaí éagsúla ar iarthar na tíre ar nós Myles Joyce, an mháistir scoile ar Inis Bó Finne, lena iníon; Seán ‘An Common Noun’ Ó Dálaigh agus na daltaí scoile ar fad sa tseanscoil i nDún Chaoin; na chéad ghrianghraif de mhuintir an Blascaoid Mhóir; ríthe Inis Gé Thuaidh agus Inis Airc; fir agus mná Charna, Leitir Mealláin and Mhaínse; cailíní Oileán Chliara; oibrithe feirme agus bóithre Iorrais.

Is iad Ciarán Walsh ó www.curator.ie agus Dáithí de Mórdha ó Ionad an Bhlascaoid Mhóir atá i mbun coimeádaíochta agus is é an tAire Donnacha Mac Fhionnlaoich a osclóidh an taispeántas go hoifigiúil.
 
Bhí an méid seo le rá ag an Aire Mac Fhionnlaoich faoin taispeántas:

"Is í an phríomhdhifríocht idir an taispeántas seo agus portráidíocht eile a tógadh thart fán am sin ná an aird mhionchúiseach a thug Browne ar shliocht, ar oidhreacht agus ar ghinealach na ndaoine a bhí sna grianghraif aige. I ndiaidh dó an grianghraf féin a thógáil, cuireadh i gcomhthéacs é le haistí grianghrafacha den chósta agus den talamh, de shean-iarsmaí, de nósanna, de thithíocht agus de mhodhanna iompair ar muir agus ar thír, gan trácht ar nithe eile, agus tugann sin léargas dúinn ar gach pobal ag an am a rinneadh é."

© Foilsithe ar Gaelport.com - 3 Bealtaine 2012

Seans go mbeidh suim agat sna scéalta a leanas:

As na Nuachtáin: Music-packed Féile Na Bealtaine ushers in summer in Dingle

Laochra agus Larkin le ceiliúradh ag Scoil Scairte Larkin

As na Nuachtáin: Céiliúradh file


Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge


Comhlachtaí Poiblí a ‘bhris an dlí’ le teacht os comhair Comhchoiste Dála

$
0
0
Iarrfar ar ionadaithe sinsearacha ó Údarás an Gharda Síochána agus ón Roinn Coimirce Sóisialaigh teacht os comhair an Chomhchoiste  Dála amach anseo le dualgais na gcomhlachtaí poiblí i  leith na Gaeilge a phlé.
Bhí an Coimisinéir Teanga os comhair an Chomhchoiste  um Imscrúduithe, Formhaoirsiú agus Achainíocha inné, 2 Bealtaine agus thug sé cur síos ar Thuarascáil Bhliantúil 2011 chomh maith le ról agus gníomhaíochtaí Oifig an Choimisinéara Teanga.

Cuirfear cuireadh chomh maith chuig Airí Rialtais agus Ard -Rúnaithe atá freagrach as Ard Mhúsaem na hÉireann agus Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte de bharr sáraithe a ndualgas reachtúla ina raibh teipthe orthu moltaí a chur i bhfeidhm le géilliúlacht faoin Acht Teanga a chinntiú. 

Dúirt an Coimisinéir go raibh “chuile rogha ann” do Thithe an Oireachtais agus nach raibh aon chosc ar an Oireachtas breathnú ar mholtaí an Choimisnéara  agus gníomhú dá réir.

Agus é ag déanamh tagairt do thuarascáil bhliantúil an Choimisinéara, dúirt Cathaoirleach an Chomhchoiste Peadar Tóbin TD nach raibh “difríocht idir comhlachtaí poiblí ag sárú reachtaíochta agus iad ag briseadh an dlí”.
Tugann fo-alt 26(5) d’Acht na dTeangacha Oifigiúla cead don Choimisinéir Teanga tuarascáil a chur faoi bhráid Thithe an Oireachtais má cheapann sé nár chuir comhlacht poiblí i ngníomh aon chuid de na moltaí i dtuarascáil ar imscrúdú nó fiosrúchán oifigiúil a rinne sé.  

D’fhógair an Coimisinéir Teanga mí Iúil seo caite go raibh dhá thuarascáil speisialta curtha faoi bhráid Thithe an Oireachtais a bhain le himscrúduithe a sheol an oifig  2009 ar Fheidhmeannach na Seirbhíse Sláinte agus Ard-Mhúsaem na hÉireann.

Dúirt Cathaoirleach an chomhchoiste Peadar Tóibín TD go lorgófar cead ó chathaoirligh na gcomhchoistí eile cuireadh a thabhairt d’Ard-Rúnaithe na gcomhlachtaí Poiblí cuí.
Mhol an Seanadóir Trevor Ó Clochartaigh don choiste go rithfí rún ag tacú le hOifig an Choimisinéara Teanga mar oifig neamhspleách.

An Garda Síochána

Dúirt an Coimisinéir Teanga leis an gComhchoiste go bhfuil dualgais ar na Gardaí dualgas reachtúil a chomhlíonadh i dtaobh an Achta Teanga agus bhí dualgas orthu faoin scéim teanga a aontaíodh leis an Roinn Ealaíon Oidhreachta agus Gaeltachta i 2008. 

Tháinig sé chun solais in imscrúdú an Choimisinéara Teanga gur theip ar Údaráis an Gharda  Síochána dualgais faoi Acht na dTeangacha Oifigiúla agus faoi Acht an Gharda Síochána 2005 a chomhlíonadh toisc nach raibh cumas sa Ghaeilge ach ag Garda amháin as an naonúr a bhí lonnaithe i stáisiún na nGardaí ar an mBun Beag i nGaoth Dobhair.  

Thug Oifig an Choimisinéara deis don Gharda Síochána a chinntiú go mbeidh Gardaí le líofacht chuí sa Ghaeilge lonnaithe sa stáisiún Gaeltachta sular seoladh an t-imscrúdú. 

Dúirt an Coimisinéir nach cosaint é do na Gardaí a rá nach bhfuil sé d’acmhainn acu Gardaí le líofacht sa Ghaeilge a fháil nuair atá 13,000  duine sa fhórsa agus dá mbá sin an cás ní mór aird a thabhairt ar an bpróiseas earcaíochta atá ag an bhfórsa.

An Roinn Coimirce Sóisialaigh

Cúis eile díomá a léiríodh sa tuarascáil bhliantúil ná gur chleachtas coitianta sa státseirbhís é nach mbronntar marcanna bónais d’inniúlacht sa Ghaeilge agus sa Bhéarla mar is ceart, le linn comórtais inmheánacha d’fhonn ardaithe céime a bhaint amach. 

Léiríodh go raibh an easpa inniúlachta Gaeilge sa státseirbhís ag déanamh dochair do líon agus caighdeán na seirbhísí Gaeilge atá ar fáil ón Stát. 

Mhol an Coimisinéir Teanga gur ghá polasaithe earcaíochta a chuireann béim ar cumas sa Ghaeilge a cheapadh sa státseirbhís.

Rinne sé tagairt don dea-thoradh a bhain le daoine a mhealladh sa tSeirbhís Póilíneachta Thuaisceart Éireann agus mhol sé a mhacasamhail a dhéanamh chun daoine le Gaeilge a fhostú. 

Léirigh sé an dícheangal idir foghlaim éigeantach na Gaeilge sa mheánscoil agus na heasnaimh atá ann ó thaobh seirbhísí Gaeilge sa státseirbhís.

Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte
Bhain imscrúdú na Feidhmeannachta  le cur i bhfeidhm scéim teanga na bhFeidhmeannachta (Limistéar an Iarthair) agus Comharthaí maidir le fliú na muc a tháinig faoi raon fho-alt9(1) d’Acht na dTeangacha Oifigiúla. 

Léirigh an t-imscrúdú ar Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (Limistéar an Iarthair) nár ghlac an Fheidhmeannacht leis nár chomhlíon siad gealltanais i leith a scéime teanga lena n-áirítear; Forálacha maidir le leaganacha dátheangacha d’fhoirmeacha a bheith ar fáil, gealltanais maidir le hearcaíocht agus socrúcháin i gceantair Ghaeltachta, cúram othar a bheith ar fáil sna hospidéil i rogha teanga an othair, agus Aonad riaracháin Gaeilge ar leith le foireann le Gaeilge líofa a bheith bunaithe i nGaeltacht na Gaillimhe.

D’iarr an Roinn Ealaíon Oidhreachta agus Gaeltachta ar Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte scéim teanga iomlán a ullmhú cúig bliana ó shin. Níor aontaíodh aon scéim nua leis an Fheidhmeannacht ó shin  I leith.

Ard-Mhúsaem na hÉireann

Léirigh an t-imscrúdú ar Ard-Mhúsaem na hÉireann nach raibh líon leordhóthanach d’fhoireann an Ard-Mhúsaeim inniúil sa Ghaeilge chun go mbeifí in ann seirbhís a sholáthar trí Ghaeilge chomh maith lena soláthar trí Bhéarla fad agus a bhaineann sé le soláthar féilire imeachtaí an Ard-Mhúsaeim, agus léiríodh nach raibh an Ghaeilge á cothú ná á cur chun cinn le linn dó a fheidhmeanna a chur i gcrích.

Cinn an Chomhchoiste mar sin an cuireadh a chur chuig na hionadaithe sinsearacha lena náirítear Airí agus Ard Rúnaithe na gcomhlachtaí poiblí teacht os comhair an Chomhchoiste chun na  sáraithe dlíthiúla  a mhíniú don chomhchoiste.

Cé go raibh díomá ar an gComhchoiste nár comhlíon comhlachtaí poiblí áirithe dualgais reachtúla léiríodh gur thaispeáin staitisticí Thuarascáil Bhliantúil an Choimisinéara Teanga claonadh dearfach i leith obair na hoifige. 

Tá méadú tagtha bliain in aghaidh  bliana ar líon na ndaoine a mbíonn i dteagmháil leis an oifig, bíodh sé sin an pobal ag lorg eolais i dtaobh a gcearta teanga nó comhlachtaí poiblí ag lorg eolais maidir le dualgais faoin Acht. 
Ach léiríodh díomá go raibh moill ar an Roinn Ealaíon, Oidhreacht agus Gaeltachta scéimeanna teanga a aontú le comhlachtaí poiblí.  

San iomlán, tá 105 scéim teanga daingnithe ag an Aire go dtí seo, ach faoi dheireadh na bliana 2011 bhí 66 acu sin imithe in éag.


©Foilsithe ar Gaelport.com 03 Bealtaine 2012

Seans go mbeidh suim agat sna scéalta a leanas:

Clár Tacaíochta le teacht in áit Scéim Labhairt na Gaeilge

Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter.com: #gaeilge #coimisinéir 



Scéal na Gaeilge le hinsint ar scáileán TG4

$
0
0

Agus Í scríofa agus curtha i láthair ag Alan Titley, insíonn an tsraith nua seo scéal na Gaeilge ó thus an ama go dtí an lá inniu ar mheán nuálach trí úsáid a bhaint as míreanna beochana, cúlraí scáileáin ghlais agus taifeadadh a dhéanamh ag láithreacha stairiúla. Tugtar léiriú ar mhiotais agus ar scéalta stairiúla, spéisiúla ar bhealach éadroim, gealgháireach agus magúil, gné a shúann an breathnaitheoir isteach in ábhair na sraithe.Mar a deir léiritheoir na sraithe Ciarán Ó Coifigh , “ is ionann stair na hÉireann agus stair na Gaeilge” agus tugannn an tsraith léargas ar scéalta a bhaineann le laochra móra sa stair, Cú Chulaiin, Naomh Pádraig, Brian Ború, Macbeth agus Dónal Ó Conaill ina measc. Gaeilge ab ea an teanga labhartha a bhí acu uilig. Beidh na cláracha le feiceáil ar TG4 ar 17 agus 19 Márta ag 20:30.Tá blaiseadh beag ar fáil anseo:Lean an scéal seo agus @Gaelport.com ar Twitter: #gaeilge  #scealnagaeilge©Foilsithe ar Gaelport.com - 13 Márta 2012

Ardmhéara Bhéal Feirste le Comhdháil Chomhairle na Gaelscolaíochta 2012 a oscailt

$
0
0

Bailleoidh ionadaithe ó ghaelscoileanna agus ó eagraíochtaí Gaeilge agus ó  chultúir ó thuaidh agus ó dheas le chéile ar an ócáid seo le teáma na bliana seo a phlé – coláisteacht, comhroinnt dea-chleachtais agus comhoibriú earnála.   I measc na gcainteoirí a bheidh tabhairt ceardlanna éagsúla ag an gcomhdháil i mbliana, tabharfaidh an tAire Oideachais, John O’Dowd eochair-chaint.   Glacfaidh An tSeirbhís um Fhorbairt Ghairmiúil do Bunscoileanna páirt in imeachtaí an lae chomh maith.    Deir  comhordaitheoir na hócáide, Tarlach Mac Giolla Bhríde gur “cúis áthais do Chomhairle na Gaelscolaíochta agus don earnáil ar fad go mbeidh Ardmhéara Bhéal Feirste, Niall Ó Donnghaile ag pilleadh ar an alma mater s’aige leis an Chomhdháil a oscailt dúinn i mbliana. Is iardhalta gaelscoile Bhunscoil Phobal Feirste agus Choláiste Feirste é an tUasal Ó Donnghaile agus is eiseamláir iontach é ar na buntáistí a bhaineann leis an Ghaelscolaíocht.”   Reáchtálfar an Chomhdháil Dé hAoine 16 Márta i gColáiste Feirste, Páirc Radharc na bhFeá, Bóthar na bhFál, Béal Feirste, idir 9.30 agus 4.00. Lean an scéal seo agus @Gaelport at Twitter © Foilsithe ar Gaelport.com - 13 Márta 2012

Cruinniú deireanach faoin tSamhail Nua Mhaoinithe

$
0
0

Táthar ag súil go dtiocfaidh slua mór ag an gcruinniú agus go mbeidh  an pobal chomh maith le fostaithe ó na heagais Ghaeilge i láthair ag an ócáid.Baineann an tSamhail seo le hathrú ón múnla bunmhaoinithereatha, áit a gcuireann Foras na Gaeilge maoiniú ar fáil ar bhonn bliantúil do 19 n-eagras. Cuirfear tús leis an gcruinniú  i Halla an Fhorais i gCeannáras Fhoras  na Gaeilge i gCearnóg Mhuifean ag 7 i.n. D’ fheastail 50 duine ag cruinniú eile faoin tSamhail a réachtáladh i nGaillimh Dé Luain 12 Márta. Pléadh an cruinniú ar 7 Lá ar TG4 aréir. Ar an gclár dúirt Donnchadh Ó hÉalaithe go raibh an cruinniú sin “sibhialta“ ach ní raibh sé “ró-chairdiúil”.Dúirt sé chomh maith gur cheap sé go raibh muinín cailte ag earnáil dheonach na Gaeilge i bhForas na Gaeilge agus go raibh bearna mór idir na heagrais Ghaeilge agus Foras na Gaeilge. Bhraith sé nach raibh aon mhaitheas ag baint leis an gcruinniú ar an ábhar nach raibhan dá dhream ag éisteacht lena chéile.Dúirt Peadar Mac Fhlannchadha, Timire Náisiúnta Chonradh na Gaeilge,  go raibh an-díomá air mar gheall ar an gcur i láthair a ndearna Foras na Gaeilge ag an gcruinniú i nGaillimh.Duirt sé nár cheap sé go raibh sé macánta agus nach raibh cúlra an scéil áinsint ag an bhForas.“ Ba léir ní hamháin go raibh muinín caillte ag an bPobal sa bhForas ach go raibh muinín caillte ag pobal na Gaeilge ann”, a dúirt sé.Tá achainí fós ar bun ag na hEagrais Ghaeilge in aghaidh na Samhla mar atá molta ag Foras na Gaeilge. Tá 1520 duine tar éis tacú leis anachainí go dtí seo.©Foilsithe ar Gaelport.com 14 Márta 2012Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #gaeilge #samhail 

An chéad Bheochraoladh Gaeilge ó Stormont

$
0
0

Tá an clár le craoladh mar chuid d’imeachtaí Sheachtain na Gaeilge agus beidh an tAire Cultúir, Ealaíon agus Fóillíochta  Carál Ní Chuilín ag caint ann chomh maith le ArdMhéara Bhéal Feirste Niall Ó Donnghaile.Is é seo an chéad chraoladh ó Stormont don stáisiún pobail  Gaeilge atá ar an bhfód ó bhí 2006 ann.Dúirt an tAire Carál Ní Chuilín gur lá stairiúil a bhí ann don Tionól agus do phobal na Gaeilge i dTuaisceart Éireann.Beidh an tionscnamh ‘Líofa 2015’ á phlé ag an Aire Cultúir ar an gclár raidió.  Dúirt sí go raibh sí sásta go raibh 1,600 duine cláraithe go dtí seo agus go raibh buntáistí móra ag baint le foghlaim na Gaeilge anois.Craolfar an clár ón 10.30 rn go dtí 12.30 in  ar Raidió Fáilte www.raidiofailte.com.©Foilsithe ar Gaelport.com 14 Márta 2012Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge #liofa2015

Leagan Gaeilge den Acht um Mhuirear Teaghlaigh le foilsiú

$
0
0

Dúirt an Breitheamh Iarlaith Ó Néill  san Ardchúirt ar 14 Márta go raibh cead  ag iarratasóirí cúis dlí a thionscnamh ar an ábhar nach raibh an tAcht ar fáil i nGaeilge. Foráiltear in Alt 7 d’Acht na dTeangacha Oifigiúla go bhfuil  dualgas ar an Oireachtas, Achtanna a chló agus a fhoilsiú go comhuaineach i ngach ceann de na teangacha oifigiúla a luaithe is féidir tar éis aon Acht den Oireachtas a achtú.Ach tá ráite ag an gCoimisinéir Teanga, Seán Ó Cuirreáin  go gceadaítear achtanna a fhoilsiú  i dtús báire in aon teanga amháin i bhformáid leictreonach.Tá an tAcht ar fáil i mBéarla go leictreonach ach sonraítear nach bhfuil leagan clóite ar fáil in aon cheann de na teangacha oifigiúlaAg labhairt faoin gceist dúirt  Peadar Tóibín TD go raibh faillí déanta ag an Rialtas ar 500,000 cainteoir laethúil Gaeilge gan an tAcht a chur ar fáil dóibh.©Foilsithe ar Gaelport.com 20 Márta 2012Seans go mbeidh suim agat sna scéalta seo a leanas:High Court allows challenge to household charge Ciúnas timpeall ar an nGaeilge sa saol poiblí  Léargas ar Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter:#gaeilge #cearta

Rody Gorman le teacht ar Thuras na bhFilí 2012

$
0
0

Go hiondúil bíonn beirt fhilí, ceoltóir agus amhránaí traidisiúnta i ngach grúpa. Bíonn dhá chuid i gceist le gach Turas - Turas na bhFilí Albanacha ar Éirinn agus Turas na bhFilí Éireannacha ar Albain. I mbliana is iad na filí Rody Gorman agus Fearghas MacFhionnlaigh (thíos) agus na ceoltóirí Rona Lightfoot agus Linda NicLeòid a bheidh i láthair ar an turas. Ar an Aoine, 13 Aibreán, beifear ag tabhairt cuairte ar Ghaeltacht na Rinne d’oíche mhór filíochta agus ceoil arna heagrú i Meánscoil San Nioclás i Rinn Ó gCuanach. Beidh an file áitiúil Áine Uí Fhoghlú ag léamh filíochta i gcuideachta na bhfilí Albanacha agus beidh an píobaire Caoimhín Ó Fearghail,  fear óg a bhain amach Gradam Ceoltóir Óg na Bliana TG4 2012 ina measc mar aon leis an amhránaí sean-nóis Ann Mulqueen.  Tabharfar deis d’fhilí áitiúla píosa dá gcuid filíochta a léamh ag an seisiún maidhc oscailte seo. Cuirfear clabhsúr bríomhar le Turas na bliana nuair a dhéanfaidh an Turas nascadh le Fhéile Phan Cheilteach na bliana seo a bheidh faoi lán seoil i gCeatharlach faoin am sin agus beidh oíche mhór filíochta/ceoil & amhráin Ghaeilge agus Gàidhlig in Óstán Seven Oaks i gCeatharlach ar 14 Aibreán.   Beidh na filí áitiúla Deirdre Brennan agus Siobhán Ní Shíthigh ag léamh filíochta ar an oíche i gcuideachta na bhfilí Albanacha mar aon le neart ceoil agus amhrán ó na hAlbanaigh agus beidh ceol agus amhráin leis an gCruitire/amhránaí áitiúil Pádraigín Caesar. Is scéim cheilteach sheanbhunaithe thábhachtach í Turas na bhFilí de chuid Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge  agus is é an clár malartaithe is faide bunaithe idir Éirinn agus Albain é. Tá meas mór ag muintir na Gaeilge agus na Gàidhlige ar an scéim, go háirithe ag filí, ceoltóirí, agus amhránaithe ón dá thraidisiún. I measc na bhfilí agus na gceoltóirí Éireannacha a chuaigh ar an turas go hAlbain, bhí Máirtín Ó Direáin, Caitlín Maude, Nuala Ní Dhomhnaill, Gabriel Rosenstock, Seán Ó Tuama agus Cathal Ó Searcaigh.  ©Foilsithe ar Gaelport.com 20 Márta 2012. Seans go mbeidh suim agat sna scéalta a leanas: Barántas ar fhilíocht nuachumtha do Chomórtas Filíochta an Choirnéil Eoghain Úí Néill Comórtas Filíochta an Choirnéil Eoghain Uí Néill Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge #Gaelic #Turas

Seimineár gairmeacha do dhaltaí scoile le reáchtáil san Uaimh

$
0
0

Ag labhairt ag an seimineár san Uaimh beidh Irene Ní Nualláin atá ag obair mar Iriseoir le TG4/RTÉ, Traic Ó Braonáin atá ina Bhainisteoir Iar-Aire le Cumann na bhFiann, Bláthnaid Ní Chofaigh, Láithreoir le RTÉ (ar chlé), Marcus Ó Buachalla Ó Pembroke Communications agus Siobhan Seoighe atá ina Feidhmeannach leis an bhForas Pátrúnachta.Tá na seimineáir seo dírithe ar dhaltaí iar-bhunscoile sna ranganna sinsearacha i scoileanna ar fud na tíre.  Le linn na seimineár pléitear na buntáistí breise a thugann an Ghaeilge d’fhostaithe sa saol oibre. Le déanaí bhí seimineáir dá shaghas i mBéal Átha na Sluaighe i gCo. na Gaillimhe agus in Inis i gCo. an Chláir, áit ar bhailigh suas le 500 dalta scoile le chéile.Is féidir tuilleadh eolais faoin seimineár seo a fháil ach glaoch a chur ar Bhígíd Ní Ghríofa ó Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge ag 01 679 4780 nó r-phost a chur chuig eolas@gaelport.com.©Foilsithe ar Gaelport.com 20 Márta 2012.Seans go mbeidh suim agat sna scéalta a leanas:Camchuairt Bhuntáiste Breise na Gaeilge  2012Físeán: Buntáiste Breise na GaeilgeLean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge #bbnag

Dlúthdhiosca 'The Quiet House' le buachan

$
0
0

Agus é ag seoladh an dlúthdhiosca  duirt an Seanadóir gurb "seoid”  ann féin a bhí sa dhlúthdhiosca agus go raibh "ceol agus an cultúr go beo bríomhar in ár measc”.  Is as Cor an Dola in oirthir na Gaillimhe do Noreen ó dhúchas ach tá cónaí uirthi i Leitir Ard i gCarna le blianta anuas agus ina cuideachta ar an ndlúthdhiosca  seo tá a cuid deartháireacha, an fidléir clúiteach Frankie Gavin agus an boscadóir aitheanta Seán Gavin.  Bhí tionchar an cheoil go láidir sa teaghlach agus í ag fás aníos. Bhíodh an teach tábhairne clúiteach J.J. Gavin’s Pub ag a muintir agus is minic a bhíodh laochra móra an ceoil agus amhránaithe den scoth ag teacht chuig an teachín ceann tí agus í níos óige. Tá clú agus cáil ar Noreen lena cuid ceoil ar an bhfeadóg stáin. Tá aithne mhór uirthi mar cheoltóir cumasach le blianta fada anuas agus is minic a bhíonn Noreen ag  déanamh moltóireachta ar chomórtais timpeall na tíre.Anuas ar sin bíonn sí ag teagaisc an feadóg stáin ins na scoileanna áitiúla i gceantar Iorras Aithneach.An tseachtain seo, beidh deis iontach ag beirt cóip den dlúthdhiosca bríomhar nua 'The Quiet House' bhuachan.  Ceist na seachtaine seo:Cá rugadh Noreen O’Sullivan ? • Cathair na Mart     • An Cabhán        • Cor an Dola      • Carna      Seol freagraí agus ainm do scoil chuig duais@comhdhail.ie roimh meán lae, 29 Márta 2012 agus bíodh na focail “Comórtas Gaelport” mar ábhar an ríomhphoist. Comhghairdeas le Seán Ó Muimhneacháin as Co. Chorcaí a bhuaigh duais an eagráin seo caite.©Foilsithe ar Gaelport.com 20 Márta 2012.

Cruth úr ar scéim labhairt na Gaeilge

$
0
0

Tá sé i gceist ag an Aire Stáit don Ghaeltacht, Dinny McGinley TD scéim nua a fhorbairt in áit scéim labhairt na Gaeilge. Beidh soiléiriú á lorg na  hionadaithe ar bheartas nua na Roinne sa chruinniú. Thug an tAire le fios le déanaí go mbeadh €500,000 ar fáil don scéim tacaíochta teaghlaigh. Ceaptar nach mbeidh deontais á n-íoc go díreach le teaghlaigh mar a rinneadh sa tseanscéim agus  go gcuirfear seirbhísí tacaíochta éagsúla ar fáil  fud fad na tire d’fhonn tacaíocht a thabhairt do dhaoine atá ag iarraidh a bpáistí a thógáil le Gaeilge. Beidh an clár tacaíochta dírithe ar dhaltaí réamhscoile agus ar leanaí óga chomh maith le páistí scoile. Tá luaite sa Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge go bhforbrófar scéim tacaíochta teaghlaigh. Beidh soiléiriú á lorg ag na heagrais ar  an maoiniú a bheidh curtha ar leataobh don scéim amach anseo agus an infheistíocht atá beartaithe don scéim a fhreastalóidh ar pháistí na Poblachta amháin. ©Foilsithe ar Gaelport.com 20 Márta 2012 Seans go mbeidh suim agat sna scéalta eile a leanas: Deireadh le Scéim Labhairt na Gaeilge fógartha Clár Tacaíochta Teaghlaigh nua le fógairt ag McGinley Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #gaeilge #straitéis  

Craobh Scléip! ag druidim linn

$
0
0

Dúirt Clare Spáinneach, Oifigeach Forbartha Gaelscoileanna Teo go mbeidh 15 scoil rannpháirteach sa chraobh i mbliana."Táimid ag súil le cur leis sin gach bliain. Molaim do na daltaí taitneamh a bhaint as an lá agus as an deis casadh le daltaí eile ó Gaelscoileanna éagsúla", a dúirt sí.Tá an comórtas seo, atá dírithe go hiomlán ar na healaíona cruthaitheacha, á reáchtáil ag Gaelscoileanna Teo ó 2006 ag é ag méadú gach bliain ó shin. Tá eagraithe an chomórtais tar éis an tír a thaisteal ar thóir na ndaltaí Gaelscoile is ildánaí agus is nuálaí.Tá ceithre rannóg i gceist sa chomórtas: Ceol Nua-aimseartha - Aonair/Grúpa, Damhsa Cruthaitheach - Aonair/Grúpa, Drámaíocht - Aonair/Grúpa, Ilchineálach - Aonair / Grúpa. Bíonn gach cineál ealaíon i gceist sa rannóg ‘ilchineálach’ idir scéalaíocht agus dhraíocht agus neart féidearthachtaí sna rannóga eile do dhaltaí sinsir agus sóisir iad féin a chur in iúl ar bhonn cruthaitheach.Beidh sraith de chláir á gcraoladh ar Raidió na Gaeltachta, iad léirithe ag Fiachna Ó Braonáin, maidir le haistear iomlán Scléip! ar chamchuairt ar fud na tíre.©Foilsithe ar Gaelport.com 20 Márta 2012.Seans go mbeidh suim agat sna scéalta a leanas:40 scoil lán-Ghaeilge san áireamh i bplean tógála an RialtaisAchainí ar chás na nGaelscoileannaLean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #Gaeilge #gaelscoileanna #scléip

Córas na scéimeanna fós i bhfeidhm

$
0
0

Is é seo an chéad fhógra atá foilsithe ag comhlacht poiblí atá ag ullmhú scéime teanga ó cuireadh clabhsúr leis an gcomhairliúchán poiblí ar an Acht Teanga ag deireadh mhí Eanáir. Faoin Acht tugann an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta treoir do chomhlachtaí poiblí scéimeanna teanga a fhoilsiú. Ag Tóstal na Gaeilge 2012 dúirt Príomhoifigeach na Roinne, Séamus Mac Giolla Chomhaill  go raibh an Roinn ag súil “go gcuirfear athruithe i bhfeidhm ar chóras na scéimeanna, fiú sula mbeidh an t-athbhreithniú ar an Acht curtha i gcrích ina iomláine.” Tá ráite ag an gCoimisinéir Teanga Seán Ó Cuireáin go raibh na maidí ligthe le sruth agus go bhfuil teipthe tríd is tríd anois ar chóras daingnithe na scéimeanna teanga. Ag labhairt dó ag Tóstal na Gaeilge dúirt sé  go mbeadh sé  ionann agus “dodhéanta”  anois muinín a chothú athuair sa chóras sin. Sna scéimeanna teanga déantar cur síos ar ghealltanais an chomhlachta poiblí  i leith na seirbhísí a chuirtear ar fáil don phobal go dátheangach. ©Foilsithe ar Gaelport.com 20 Márta 2012 Seans go mbeidh spéis agat sna scéalta a leanas Aighneachtaí á lorg- Údaráis Áitiúla Chill Mhantáin 2011: Deireadh ré na scéimeanna teanga?  Físeán: Athbhreithniú ar Acht na dTeangacha Oifigiúla Lean an scéal seo agus @Gaelport ar Twitter: #gaeilge #cearta
Viewing all 1945 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>